Wees voorzichtig met het scannen van een QR-code

Gemaakt op 28 Oktober, 2024 • Algemeen • in 12 minuten gelezen

Zijn QR-codes veilig? QR-codes kunnen risico’s met zich meebrengen, zoals je doorverwijzen naar schadelijke websites, het downloaden van malware, of zelfs het starten van phishingaanvallen. Cybercriminelen maken steeds vaker gebruik van de anonimiteit van QR-codes om je naar valse websites te leiden, persoonlijke informatie te stelen of schadelijke software op je apparaat te zetten.

Het scannen van een QR-code kan onbedoelde en schadelijke gevolgen hebben, zoals toegang geven tot je apparaat of persoonlijke gegevens aan cyberdreigingen. Zonder dat je het doorhebt, kan een QR-code je doorsturen naar gevaarlijke websites, automatisch malware downloaden of worden gebruikt in phishingaanvallen om gevoelige informatie te bemachtigen. Omdat je van tevoren niet kunt zien waar een QR-code je heen brengt, is er altijd een risico dat je in een scam trapt.

Hoe kun je een QR-code veilig scannen? Wees vooral voorzichtig, gebruik tools en volg enkele best practices. Controleer eerst de bron van de QR-code en kijk of er iets aan de code geknoeid is. Bekijk vooraf de URL en vermijd het scannen van codes op onbetrouwbare locaties. Download apps alleen via officiële app stores en gebruik de ingebouwde camera van je smartphone in plaats van onbekende QR-scanners. Veilig een QR-code scannen kan ook met de QR-code reader van mijnQRcode.nl

QR-scams worden steeds populairder omdat cybercriminelen inspelen op het gemak en de populariteit van QR-codes. Ze zetten QR-codes vaak in om mensen te misleiden, wat kan leiden tot ongewenste betalingen, diefstal van gegevens of schade aan de beveiliging van je apparaat. Als je per ongeluk een kwaadaardige QR-code hebt gescand, onderneem dan direct actie om je apparaat en persoonlijke gegevens te beschermen. Verbreek de internetverbinding, voer geen persoonlijke gegevens in, wis je browsercache, doe een beveiligingsscan, verander gecompromitteerde wachtwoorden, controleer je accounts op verdachte activiteiten en voer indien nodig een fabrieksreset uit.

Je gegevens beschermen tegen QR-scams vraagt om een combinatie van oplettendheid en het gebruik van veilige technologie. Controleer altijd de bron van een QR-code, bekijk de URL vooraf, vermijd onbetrouwbare locaties, houd je apparaten up-to-date, schakel tweestapsverificatie in, gebruik beveiligingssoftware voor het scannen van codes, en wees voorzichtig met verkorte URL's. Door deze stappen te volgen, verklein je het risico aanzienlijk om slachtoffer te worden van een QR-scam.

Kunnen QR-codes gevaarlijk zijn?

Ja, QR-codes kunnen inderdaad gevaarlijk zijn. Ze kunnen je naar schadelijke websites leiden, malware downloaden of phishing-aanvallen op gang brengen zodra je ze scant, wat je persoonlijke gegevens en de veiligheid van je apparaat in gevaar kan brengen. Een kwaadaardige QR-code kan je direct doorsturen naar een valse website die eruitziet als een legitieme pagina, waardoor je verleid wordt om gevoelige informatie in te vullen. Soms stelen deze kwaadaardige codes zelfs direct gegevens van je apparaat. Door de anonimiteit en het gemak waarmee QR-codes gemaakt kunnen worden, zijn ze een aantrekkelijk hulpmiddel voor cybercriminelen.

Waarom is het mogelijk gevaarlijk om een QR code te scannen?

Het scannen van een QR-code kan potentieel gevaarlijk zijn omdat het onbedoeld kan leiden tot schadelijke acties, zoals het delen van toegang tot je apparaat of persoonlijke informatie met cyberdreigingen. Hier zijn de belangrijkste redenen waarom QR-codes een risico kunnen vormen:

1. Omleiding naar schadelijke websites: Een kwaadaardige QR-code kan je naar een website sturen die onschuldig lijkt maar in werkelijkheid ontworpen is om je persoonlijke informatie te stelen. Deze sites kunnen verborgen scripts bevatten die beveiligingsproblemen in je apparaat proberen uit te buiten, bijvoorbeeld om je inloggegevens, burgerservicenummer of financiële informatie te bemachtigen. Cybercriminelen kunnen deze informatie gebruiken voor identiteitsdiefstal, fraude of andere criminele activiteiten.
2.  Automatisch downloaden van malware: Sommige QR-codes zijn zo ingesteld dat ze meteen na het scannen schadelijke bestanden downloaden, zoals virussen, spyware of ransomware. Eenmaal geïnstalleerd, kan deze malware je apparaat verstoren, je activiteiten volgen en gevoelige informatie stelen, of zelfs je apparaat blokkeren tot je een bedrag betaalt. Dit brengt de beveiliging van je apparaat ernstig in gevaar, wat kan leiden tot gegevenslekken en financieel verlies.
3. Phishing-aanvallen: QR-codes worden vaak ingezet bij phishing, waarbij je doorverwezen wordt naar een website die eruitziet als een betrouwbare bron, zoals je bank of een bekende webshop. Deze nepwebsite vraagt om je gebruikersnaam, wachtwoord of creditcardnummer. Omdat de site er legitiem uitziet, merken veel mensen niet dat ze worden misleid. De ingevoerde gegevens kunnen vervolgens gebruikt worden voor ongeautoriseerde toegang tot je accounts of financiële fraude.
4. Imitatie en fraude: Cybercriminelen kunnen QR-codes maken die afkomstig lijken van vertrouwde organisaties, zoals een bank, overheidsinstelling of winkelketen. Deze codes worden verspreid via e-mails, social media, of zelfs stickers over bestaande QR-codes in winkels en restaurants. Door zo’n code te scannen, kom je op een valse website, wordt een frauduleuze transactie uitgevoerd, of wordt er een actie geactiveerd die schadelijk is.
5. Gebrek aan visuele aanwijzingen: Een van de grootste risico’s van QR-codes is dat ze niet tonen wat ze doen voordat je ze scant. In tegenstelling tot een URL, laten QR-codes geen bestemming zien; je hebt dus geen idee waar je naartoe gaat. Dit gebrek aan transparantie maakt het makkelijker voor cybercriminelen om kwaadaardige bedoelingen in een QR-code te verbergen. Hierdoor kun je per ongeluk een code scannen voor bijvoorbeeld een menu of een coupon, terwijl je onbewust je apparaat of gegevens blootstelt aan beveiligingsrisico's.

Deze factoren maken QR-codes tot een aantrekkelijk middel voor cybercriminelen om hun aanvallen te verbergen en gebruikers te misleiden.

Hoe controleren of een QR code veilig is

Om de veiligheid van een QR-code te controleren, kun je de volgende tips gebruiken om risico's te verminderen voordat je de code scant:.

1. Controleer de bron: Zorg dat de QR-code afkomstig is van een betrouwbare bron. Vermijd codes die je tegenkomt op verdachte plekken zoals spam-e-mails, flyers of onbekende posters. Bedrijven en organisaties gebruiken QR-codes meestal in gecontroleerde omgevingen. Wees voorzichtig met het scannen van een code als je niet zeker bent van de herkomst.
2. Inspecteer de QR-code fysiek: Kijk goed of er iets vreemds is aan de code. Soms plaatsen criminelen stickers met kwaadaardige QR-codes over bestaande codes. Let vooral op codes die er misplaatst uitzien of waarvan het lijkt dat ze over een andere code heen geplakt zijn.
3. Bekijk een voorbeeld van de URL: De meeste smartphones en QR-scan-apps geven eerst een voorbeeld van de URL of actie voordat je de code opent. Controleer dit voorbeeld goed: verdachte URL's, vooral met onbekende of verkorte domeinnamen zoals bit.ly, kunnen een teken van gevaar zijn. Scan alleen verder als de URL overeenkomt met de verwachte bestemming en je er vertrouwen in hebt.
4. Vermijd het scannen in openbare of onbeveiligde ruimtes: QR-codes die je tegenkomt op posters of advertenties in openbare ruimtes kunnen eerder gemanipuleerd zijn. Scan liever codes uit veilige omgevingen, zoals die op officiële websites of in bekende winkels en etablissementen.
5. Wees voorzichtig met het downloaden van apps via een QR-code: Probeer apps niet via een QR-code te downloaden. Zoek liever naar de app in de officiële app store om te voorkomen dat je een kwaadaardige app binnenhaalt. Gebruik ook de ingebouwde camera van je smartphone om QR-codes te scannen; de meeste moderne apparaten hebben deze functie, zodat een aparte QR-code scanner niet nodig is.

Bezoek onze blog voor gedetailleerde informatie over het herkennen van valse QR codes en hoe je ze kunt herkennen.

Trap niet in deze QR-code oplichterij

QR-code scams komen steeds vaker voor omdat cybercriminelen gebruikmaken van het gemak en de anonimiteit van QR-codes om slachtoffers te misleiden. Door je bewust te zijn van de verschillende vormen van QR-codefraude en voorzichtig te zijn, kun je voorkomen dat je slachtoffer wordt. Hier zijn enkele van de meest voorkomende soorten oplichting:

1. Malware

Oplichters kunnen QR-codes gebruiken om kwaadaardige software op je apparaat te installeren. Een vaak voorkomende aanpak is het plaatsen van een QR-code op een flyer of poster die lijkt te komen van een betrouwbaar merk, bijvoorbeeld met de belofte van een gratis app of korting. Door de code te scannen, installeer je onbewust malware die gevoelige informatie van je apparaat steelt of je apparaat blokkeert totdat je losgeld betaalt. Malware kan ongemerkt je apparaat beschadigen, je activiteiten volgen en toegang krijgen tot je persoonlijke gegevens.

2. Phishing

Bij phishing proberen oplichters je via een QR-code naar een valse website te leiden die lijkt op een betrouwbare site, zoals je bank of een bekend online platform. Deze nepwebsite vraagt je gevoelige informatie in te voeren, zoals je gebruikersnaam, wachtwoord of creditcardgegevens. Omdat de website eruitziet als een betrouwbare bron, merk je vaak pas dat je bent misleid als het te laat is. Deze gegevens kunnen vervolgens worden misbruikt voor ongeautoriseerde transacties of verkocht worden op het dark web.

3. Betalingsfraude

In veel gevallen worden valse QR-codes geplaatst op plekken waar je normaal een betaling zou doen, zoals op een restauranttafel of bij een parkeermeter. Deze QR-codes leiden naar een betaalpagina die wordt beheerd door de oplichter. Je denkt dat je betaalt voor een echte dienst, maar in werkelijkheid gaat het geld naar de scammer. Vaak ontdek je de oplichting pas wanneer je bankafschrift onverklaarbare kosten laat zien.

4. Fraude met cryptocurrency

Cryptocurrencies zijn een populair doelwit voor QR-codefraude. Oplichters maken QR-codes die naar valse cryptocurrency-platforms leiden, waar gebruikers worden gevraagd om privésleutels of herstelzinnen in te voeren. Deze gegevens geven de scammer volledige toegang tot je digitale tegoeden. Een andere truc is het vervangen van echte portemonnee-adressen door valse, waardoor mensen cryptocurrency naar de portemonnee van de oplichter sturen. Omdat cryptotransacties onomkeerbaar zijn, ben je je geld kwijt zodra het is verzonden.

5. Zwendel met nep-Wi-Fi-toegang

QR-codes kunnen ook gebruikt worden om apparaten automatisch aan te sluiten op valse Wi-Fi-netwerken. Deze zogenaamde "evil twins" lijken op legitieme openbare netwerken, maar worden beheerd door oplichters. Als je verbinding maakt, kan de oplichter al je online activiteiten volgen, inloggegevens stelen en zelfs schadelijke software op je apparaat installeren om verdere toegang te krijgen.

Hoe voorkom je dat je slachtoffer wordt van QR-code fraude?

Wees voorzichtig met het scannen van een QR-code, want ze kunnen soms een toegangspoort zijn tot online oplichting en beveiligingsrisico's. Hoewel QR-codes snel en handig zijn, tonen ze niet waar ze je naartoe leiden tot je ze hebt gescand. Oplichters kunnen misbruik maken van deze anonimiteit door kwaadaardige QR-codes te maken die eruitzien als veilige links, maar je doorsturen naar schadelijke websites, phishing-pagina's of zelfs malware downloaden op je apparaat.

• Controleer de bron van de QR-code en wees voorzichtig bij onbekende of onbetrouwbare plekken.
• Inspecteer de QR-code fysiek om te zien of het een sticker is die over een andere code is geplakt.
• Bekijk een voorbeeld van de URL voordat je verder gaat en vermijd verdachte of verkorte URL’s.
• Vermijd het scannen van codes in openbare ruimtes en vertrouw op officiële en bekende bronnen.
• Download apps altijd via de officiële app store en niet via QR-codes.

Blijf alert bij het scannen van QR-codes en lees meer over hoe je jezelf kunt beschermen tegen QR-codefraude in onze gids.

Een kwaadaardige QR-code gescand? Dit moet je doen:

Het scannen van een kwaadaardige QR-code kan ernstige gevolgen hebben voor je apparaat en persoonlijke informatie. Door snel en effectief te handelen, kun je de schade beperken. Hier zijn de belangrijkste stappen die je kunt nemen:

1. Verbinding met internet verbreken

Schakel meteen Wi-Fi en mobiele data uit om te voorkomen dat malware verbinding maakt met zijn servers. Door de internettoegang af te sluiten, beperk je de mogelijkheid dat de malware verdere schade aanricht of gegevens steelt.

2. Voer geen informatie in

Vermijd het invoeren van gevoelige informatie, zoals wachtwoorden of creditcardgegevens, als je naar een verdachte website bent doorgestuurd. Phishing-sites zien er vaak legitiem uit om je te misleiden. Sluit de browser of app direct om te voorkomen dat je per ongeluk gegevens invoert.

3. Wis de cache van je browser

Wis de cache en geschiedenis van je browser als de QR-code een website opende. Dit verwijdert schadelijke cookies, scripts of tijdelijke bestanden die tijdens het bezoek zijn opgeslagen en voorkomt dat deze gegevens worden gebruikt voor verdere infecties.

4. Voer een beveiligingsscan uit

Gebruik een betrouwbare antivirus- of mobiele beveiligingsapp om je apparaat grondig te scannen op malware of verdachte activiteiten. De beveiligingsapp zal schadelijke software detecteren en veilig verwijderen. Een snelle scan is vaak voldoende om bedreigingen te identificeren voordat ze grotere schade aanrichten.

5. Wijzig wachtwoorden

Als je per ongeluk gegevens hebt ingevoerd, wijzig dan onmiddellijk je wachtwoorden, vooral van belangrijke accounts zoals e-mail of bankrekeningen. Kies sterke, unieke wachtwoorden met een combinatie van letters, cijfers en symbolen. Schakel indien mogelijk twee-factor authenticatie (2FA) in voor extra beveiliging.

6. Houd je accounts in de gaten

Controleer je financiële rekeningen, e-mail en andere belangrijke accounts regelmatig op verdachte activiteiten, zoals ongeautoriseerde transacties of ongebruikelijke inlogpogingen. Meld verdachte activiteiten meteen bij je bank of serviceprovider en neem stappen om je accounts extra te beveiligen.

7. Fabrieksreset (indien nodig)

Als je apparaat ongewoon blijft werken, zoals herhaalde pop-ups of onbevoegde toegang, kan een fabrieksreset nodig zijn. Dit is een laatste redmiddel, omdat het al je gegevens wist. Maak eerst een back-up van belangrijke bestanden en voer daarna de reset uit om diepliggende malware volledig te verwijderen.

Met deze stappen kun je je apparaat en persoonlijke gegevens beschermen na het scannen van een kwaadaardige QR-code.

De beste tips om je gegevens te beschermen tegen QR-code scams of oplichting

Het beschermen van je gegevens tegen QR-code scams vereist een doordachte aanpak met waakzaamheid, verificatie, en gebruik van veilige technologieën. Hier zijn de beste tips om je persoonlijke informatie en apparaten te beschermen tegen mogelijke QR-codebedreigingen:

1. Controleer de bron van de QR-code

Voordat je een QR-code scant, zorg ervoor dat deze afkomstig is van een betrouwbare bron. Vermijd het scannen van codes die je in spam-e-mails, op willekeurige flyers of in openbare ruimtes vindt. Kwaadwillenden kunnen gemakkelijk stickers met valse QR-codes over legitieme codes plakken. Let dus op tekenen van knoeien.

2. Bekijk een URL-voorbeeld

De meeste QR-code scanners op smartphones tonen een URL-voorbeeld voordat je de website opent. Controleer de URL zorgvuldig en let op verdachte of onbekende domeinnamen. Als de URL niet overeenkomt met de verwachte bestemming of er vreemd uitziet, klik dan niet verder.

3. Pas op met QR-codes op onbeveiligde locaties

Wees voorzichtig bij het scannen van QR-codes in openbare of onbeveiligde omgevingen, zoals posters, advertenties of flyers op straat. Oplichters plaatsen vaak kwaadaardige QR-codes in publieke ruimtes. Het is veiliger om QR-codes te scannen in betrouwbare omgevingen, zoals op officiële websites of in bekende winkels.

4. Update beveiligingspatches regelmatig

Zorg ervoor dat het besturingssysteem en de apps op je apparaat regelmatig bijgewerkt worden met de nieuwste beveiligingspatches. Deze updates bevatten vaak oplossingen voor kwetsbaarheden die door kwaadaardige QR-codes kunnen worden misbruikt, waardoor je apparaat beter beschermd is tegen potentiële bedreigingen.

5. Schakel twee-factor authenticatie (2FA) in

Met twee-factor authenticatie (2FA) voeg je een extra beveiligingslaag toe aan je accounts. Zelfs als je inloggegevens door een scam gecompromitteerd worden, biedt 2FA een extra barrière door een tweede verificatiemethode te vereisen.

6. Gebruik beveiligingssoftware om QR-codes te scannen

Overweeg het gebruik van beveiligingssoftware of apps die QR-codes op kwaadaardige inhoud scannen voordat je ze opent. Deze tools bieden een extra beveiligingslaag door de URL of actie die aan de QR-code is gekoppeld, eerst te controleren.

7. Pas op voor verkorte URL’s

QR-codes die verwijzen naar verkorte URL’s (zoals bit.ly) kunnen verdacht zijn. Verkorte links verhullen de uiteindelijke bestemming, waardoor het moeilijker wordt om te controleren of de site legitiem en veilig is. Vermijd QR-codes met verkorte URL’s zoveel mogelijk.

Door deze stappen te volgen, minimaliseer je de kans op QR-code scams en bescherm je je gevoelige gegevens en apparaten tegen mogelijke bedreigingen.